چرا ظروف چینی برای سلامتی انسان بهترند؟
ظروف چینی یکی از سالمترین ظروف غذاخوری هستند که از نظر ایجاد مشکل برای سلامتی هیچ حرف و سخنی پشت سرشان شنیده نمیشود. این ظروف همان طور که از اسمشان پیداست اولین بار حدود ۳تا۴ هزار سال پیش در چین تولید شدهاند. سابقه تولید صنعتی چینی در ایران هم به حدود ۳ تا ۴ سال پیش از انقلاب باز میگردد.
خاک کائولن، فلدسپات (نوعی ماده معدنی جلادهنده با نقطه ذوب پائین) و سیلیس به همراه نوعی خاک چسبنده به نام بالکلی، مواد اولیه تهیه چینی هستند. توجه به این مواد اولیه مشخص میکند که چینیها یک نسبت خانوادگی هم با سرامیکها دارند. تفاوت عمده این دو جنس به درجه حرارت پخت آنها مربوط میشود. حداکثر درجه حرارت پخت سرامیکها ۱۱۰۰ درجه است که البته درجه حرارت داخل این ظروف از این مقدار کمتر است. همین مسئله باعث میشود که در داخل ظروف سرامیک خلل و فرج باقی بماند و این ظروف از چینیها سبکتر شوند و جذب آب داشته باشند و البته به همین دلیل دوام آنها هم از چینیها کمتر است. در مقابل، چینیها در ۱۴۰۰ درجه پخت میشوند و به همین دلیل درجه حرارت داخل و بیرون آنها یکسان شده و سنگینتر و با دوامتر هستند.
چینیها بر خلاف جنسهایی مانند بلور در تماس با غذای داغ زود داغ نمیشوند و همچنین با سرد و گرم شدن به راحتی نمیشکنند. همچنین این ظروف هیچگونه مواد سمی و مضری ندارند.
در تمام دنیا در مراسم تشریفاتی از ظروف چینی استفاده میشود، اما چینیها انواع گوناگونی دارند. مثلاً چینیهای ضخیم و بسیار مقاوم معمولاً در هتلها استفاده میشوند و چینی کاغذی که نوعی چینی بسیار نازک و براق و استخوانی بسیار گران قیمت است، در انگلستان و کره مورد استفاده قرار میگیرد. ما ایرانیها هم معمولا از چینی پورسلن استفاده میکنیم که ضخامت متوسطی دارد و از جلای خوبی برخوردار است.
در شستشوی ظروف چینی بهتر است از سفیدکنندهها و اجسام خشن مانند سیم ظرفشویی استفاده نشود تا جلای لعاب از بین نرود.
سلیقه در انتخاب ظروف
هنوز هستند خانمهایی که هنوز هم اصالت چینی را با چیز دیگری عوض نمیکنند یا آنهایی که دوست دارند با چند کاسه و بشقاب سفالی، رنگ و لعاب سنت را به زندگی مدرن امروزی تزریق کنند.
در عوض بعضی هم از خیر هرچه سنت و نوستالژی است به راحتی گذشتهاند و با سر به استقبال مدرنیته رفتهاند و حتی سر میز غذا هم راحتی را با چیزی عوض نمیکنند و به استقبال یکبار مصرفها میروند.
از هر دسته که هستید، فراموش نکنید جنس و کیفیت ظرفی که در آن غذا میخورید، اگر از طعم و کیفیت غذا مهمتر نباشد، بیاهمیتتر هم نیست، پس این نکات را در انتخاب ظرف غذایتان به خاطر داشته باشید. قدیمیترین ظروف سفالی که باستان شناسان موفق به یافتن آنها شدهاند، مربوط به هزاره دهم پیش از میلاد در محدوده بینالنهرین است. قدیمیترین ظرف سفال ایرانی نیز مربوط به ۸ هزار سال پیش از میلاد است که در روستای گنجدره در حوالی کرمانشاه یافته شدهاست. به هر حال ظروف سفالی را میتوان قدیمیترین ظروف غذاخوری نامید ولی این قدمت باعث فراموشی آنها نشده است و هنوز هم به ۲ شکل سنتی سفال و سرامیک استفاده میشوند.
سفالی که لعاب میخورد و مجدداً پخته میشود به سرامیک تبدیل میشود و امروزه این ظروف سرامیکی هستند که بهعنوان ظروف غذاخوری استفاده میشوند و ظروف سفالی بیشتر جنبه تزئینی دارند، چون سفال اگر لعاب نداشته باشد چربی و رطوبت را پس میدهد. برای تهیه این ظروف معمولاً از خاک کائولن بهعنوان ماده اولیه به همراه مقداری کاه و شن بهعنوان چسب استفاده میشود.
این مواد با آب مخلوط میشوند و ترکیب حاصل به شکل ظرف مورد نظر درمیآید و سپس در کورهای با حرارت حدود ۸۰۰ درجه به مدت ۸ ساعت عملیات پخت صورت میگیرد. سپس کوره خاموش میشود و ظروف شب تا صبح همانجا میماند و به آرامی خنک میشود.
بعد از این مرحله با کمک اکسیدهای رنگی فلزات آهن و آلومینیوم و مس و سرب، لعاب روی ظرف قرار میگیرد و مجدداً عملیات پخت تکرار میشود. ظرفی که به این ترتیب تهیه شده چون در درجه حرارت ۸۰۰ درجه پخته شده، توان تحمل حرارت بالایی دارد بهطوری که بعضی از ظروف سرامیک را میتوان در ماکروفر یا روی شعله ملایم قرار داد.
اما کارشناسان هشدار میدهند در استفاده از ظروف سفالی و سرامیک باید از استفاده از ظروف آبیرنگ بهعنوان ظروف غذاخوری پرهیز کرد چون این ظروف دارای ترکیبات سربی هستند و احتمال بروز مسمومیت غذایی را افزایش میدهند. از محاسن این ظروف میتوان به سبک بودن آنها نسبت به چینیها و همچنین قیمت کمترشان نسبت به ظروف چینی و کریستال اشاره کرد.